Door Daan de Wit

Terwijl de wereld de indruk krijgt dat een oorlog met Iran weer enkele stappen dichterbij is gekomen, doen de vertegenwoordigers van Israël en de VS opvallende uitspraken over de islamitische republiek. De uitspraken zijn mede opvallend omdat tegelijk de opbouw voor een militair conflict onverminderd lijkt door te gaan.

Terwijl Iran raketten test en dreigt de Straat van Hormuz te sluiten in geval van een militaire aanval, brengen Europa en de VS/Israël tegen Iran alvast nieuwe sancties in stelling en voorstellen daartoe en worden er moordaanslagen gepleegd op Iraanse kerngeleerden. Het is onderdeel van een strijd die de laatste tijd meer specifiek wordt gevoerd in relatie tot aanstaande verkiezingen, in Iran en vooral in de VS.

Met het oog op de presidentsverkiezingen en de Israëlische lobby wil de Amerikaanse president Obama vermijden al te genuanceerd over te komen met betrekking tot Iran. Dat geldt tevens voor de Republikeinse presidentskandidaten - behalve Ron Paul. Ook voor hen is een nucleair Iran onacceptabel. Maar over de waarschijnlijke gevolgtrekking daarvan, het bombarderen van Iran, was nota bene de Amerikaanse minister van Defensie, Leon Panetta, in november minder enthousiast: het zou het Iraanse nucleaire programma slechts maximaal drie jaar ophouden.

Panetta is duidelijk over Iran: 'Are they trying to develop a nuclear weapon? No. But we know that they're trying to develop a nuclear capability, and that's what concerns us. And our red line to Iran is, do not develop a nuclear weapon. That's a red line for us', zei hij eerder deze maand. Ondanks zijn heldere taal begreep niet iedereen dat Iran nu niet bezig is aan de ontwikkeling van een nucleair wapen: luisteraars van PBS Newshour kregen een heel andere indruk. Newshour knipte het eerste deel af van de uitspraak van Panetta en liet hem spreken vanaf 'But we know that [...]'. 'So Panetta's statement--that Iran is not building a nuclear weapon--is being used to argue that the United States disputes Iran's long-standing contention that it not building a nuclear weapon', schrijft FAIR.

Wie naar Panetta luistert en de feiten kent, weet dat van een oorlog met Iran geen sprake zou moeten zijn. Toch is dit wat het nieuws beheerst. Dat komt omdat feiten vaak ondergeschikt zijn aan retoriek. Een voorbeeld van wat werd bedolven onder de retoriek, was deze recente uitspraak van Dan Halutz, de voormalig chef van het Israëlische leger: 'Iran vormt geen existentiële bedreiging voor Israël.' Halutz nuanceert eveneens straffe uitspraken van onderanderen de Israëlische premier Netanyahu en president Peres als hij zegt: 'I don't think there's room for any doomsday scenarios or comparisons with the Holocaust. I also don't think Israel should be the one to lead any operation against Iran.'

Volgens Israël werkt Iran niet aan een kernwapen
Halutz staat niet alleen. Ook de israëlische defensieminister Barak deed in feite dezelfde uitspraak, zij het in 2009, net als ex-Mossad-chef Halevy in 2011, korte tijd later gevolgd door een andere ex-Mossad-chef, Meir Dagan, die zei dat het idee van een Israëlische aanval op Iran het stomste was wat hij ooit had gehoord. Baraks recentste uitspraak: Israël is 'erg ver af' van een beslissing om Iran aan te vallen. Tegelijk met deze uitspraak werd duidelijk dat volgens Israël Iran nog niet heeft besloten een kernwapen te willen maken. Dat staat in een inlichtingennota die binnenkort met de VS wordt gedeeld. Medio vorig jaar werd bekend dat 18 ex-chefs van inlichtingen- en gerelateerde diensten zich ernstig zorgen maken over de richting waarin de huidige premier van Israël zich begeeft, de richting van een militair conflict met Iran. CNN schrijft: 'Asked if the Pentagon was concerned about an [Israeli] attack, the senior military official replied "absolutely."'

Die reden tot zorg lijkt ondanks de genuanceerde meningen uit Israël gerechtvaardigd. Dat wordt duidelijk naar aanleiding van het nieuws dat recent besloten is een grote gezamenlijke militaire oefening van de VS en Israël uit te stellen. De goed ingevoerde Laura 'Rozen reported Monday that "several current and former American officials" had told her Sunday that the delay had been requested last month by Israeli Defence Minister Ehud Barak. One official suggested privately that there is concern that the alleged Barak request could be aimed at keeping Israel's options open for a strike on Iran's nuclear facilities in the spring', schrijven Gareth Porter en Jim Lobe, die er desalniettemin rekening mee houden dat dit ook weer een rookgordijn is. Wat er volgens de twee journalisten werkelijk aan de hand is, is dat de VS een signaal willen afgeven aan Israël dat een aanval op Iran zonder overleg niet wordt getolereerd.