Door Daan de Wit

Ab Osterhaus speelt een belangrijke rol in de affaire rond de Mexicaanse griep. Door zijn invloed en belangenverstrengelingen verpersoonlijkt hij een systeem dat nu aan alle kanten aan onderzoek wordt onderworpen. Ongetwijfeld zullen de onderzoekers binnenkort stuiten op SAGE, de strategische adviesgroep van vaccin- en immuunexperts voor de Wereldgezondheidsorganisatie, de WHO. Ook hier duikt Osterhaus weer op. Hij is expert bij SAGE.

SAGE is in 1999 opgericht om de directeur-generaal van de WHO (nu Margaret Chan) van advies te voorzien, 'to provide guidance'. SAGE is de belangrijkste organisatie op dit gebied en adviseert over vijf onderwerpen, waaronder mazelen, polio en kinkhoest. Maar ook over twee andere: vogelgriep en de Mexicaanse griep. Ab Osterhaus is expert voor de twee commissies die over deze vormen van griep adviseren. Bij beide commissies tekent de WHO aan: 'Only two members reported any interests'. Een van de twee is Osterhaus, met bij beide adviesgroepen de langste lijst met belangen.

Toch blijkt bij nadere bestudering dat ook andere betrokkenen banden hebben met de industrie. Enkele voorbeelden: 

• Een van de adviseurs van SAGE is Roy Anderson. Ruim anderhalve maand nadat Chan de Mexicaanse griep tot pandemie verklaart, verlaat hij SAGE nadat blijkt dat hij op de loonlijst staat van GlaxoSmithKline, een van de fabrikanten van het vaccin tegen de Mexicaanse griep.  
• 
  

Information schrijft ook over de Finse professor Eskola, lid van SAGE. Eskola is de directeur van een instituut dat onderzoek doet naar vaccins. Zijn instituut heeft in 2009 ruim zes miljoen euro ontvangen van GlaxoSmithKline, schrijven de Deense journalisten Louise Voller en Kristian Villesen. Op aanraden van Eskola's instituut en de WHO schaft de Finse overheid GSK's Pandemrix aan tegen de Mexicaanse griep. Lees uitgebreid over het ook door Nederland aangeschafte Pandemrix in voorgaande delen van deze serie van DeepJournal.

Dr. Arnold Monto is expert voor SAGE. Voor de WHO was hij voorzitter van een bijeenkomst in augustus waarin experts werden geconsulteerd over H1N1. Twee jaar eerder was hij ook voorzitter bij een WHO-bijeenkomst, over de mogelijkheid van een grieppandemie. Maar Monto is ook een betaalde adviseur voor bijvoorbeeld GlaxoSmithKline, Roche, Novartis en Baxter.

Door de advisering van de directeur-generaal van de WHO heeft SAGE veel invloed. Die invloed zal alleen maar toenemen, blijkt uit toekomstplannen voor 2015: 'SAGE acts as the technical advisory group on immunisation for WHO, UNICEF and GAVI. - SAGE overarches all WHO’s immunisation committees'.