Barack Obama is nu ruim een half jaar de president van het machtigste land van de wereld. Zijn aantreden werd ervaren als een verademing, een frisse wind na de jaren onder Bush-Cheney. In een nieuwe serie bestudeert DeepJournal enkele belangrijke beleidsterreinen van de nieuwe president. Wat is de praktijk bij de perceptie van Amerika's nieuwe held, president Barack Obama? In dit eerste deel: De oorlogen in Irak, Afghanistan en Pakistan.

Door Daan de Wit

Twee problemen waarmee president werd opgescheept zijn de oorlogen in Irak en Afghanistan. Het zijn twee militaire conflicten in een lange rij, zegt [video, 1'10] onderzoeksjournalist John Pilger: 'Since WOII there have been 72 interventions by the United States'. Tijdens de race om het Witte Huis beloofde Obama dat hij de Amerikaanse troepen zou terugtrekken uit Irak. Nu blijkt dat ongeveer een derde na 2010 achterblijft. Ook blijkt dat de oorlog in Afghanistan escaleert en Obama een derde oorlog is begonnen: op afstand in Pakistan.

Irak
Eind 2011 zullen ook de achtergebleven troepen weg zijn uit Irak, schrijft CNN. 'All U.S. troops have to be out of Iraq by December 31, 2011, under an agreement the Bush administration signed with the Iraqi government last year'. Die vertrekdatum is dus het gevolg van een beslissing van Bush. Als het aan Obama ligt blijven de troepen mogelijk juist langer. 'Our commanders must have the flexibility they need in order to respond to these challenges, and President Obama assured me that there is a 'Plan B'', 'the top Republican on the House Armed Services Committee John McHugh said in a statement', schrijft AFP. De Pentagoncorrespondent van NBC, Jim Miklaszeswki, zegt [video, 1'15] tegen David Gregory: 'In fact military commanders, despite this Status of Forces Agreement with the Iraqi government that all US forces would be out by the end of 2011, are already making plans for a significant number of American troops to remain in Iraq beyond that 2011 deadline, assuming that Status of Forces Agreement would be renegotiated. And one senior military commander told us that he expects large numbers of American troops to be in Iraq for the next 15 to 20 years'. Gregory: '15 to 20 years, I think that takes a moment to really sink in'. Om nog maar te zwijgen van de grootste ambassade ter wereld - die in Baghdad - de kwestie van het grote aantal huurlingen - verhouding 1 op 1 - en dat een meerderheid van de Amerikanen tegen beide oorlogen is. Een minderheid is dus vóór. Tot dat deel behoort Barack Obama.

Jeremy Scahill beschrijft een toespraak van Amerika's nieuwe president: 'Obama's speech at Camp Lejeune delivered a number of lines -- wrapped in laudatory rhetoric -- that could have been delivered by Bush himself. "I want to be very clear," Obama told the military audience. "We sent our troops to Iraq to do away with Saddam Hussein's regime -- and you got the job done." Perhaps it bears remembering that "removing Saddam" was justification two or three offered by the Bush administration after the WMD fraud was exposed'.

Afghanistan
Troepen weg uit Irak betekent niet dat er minder Amerikaanse militairen in actie komen. Want Obama pakt het over waar Bush het heeft achtergelaten en gaat gelijk een stap verder. Naar Afghanistan. 'Soldiers pulled from Iraq duty, sent straight to Afghanistan', kopt CNN. 'The soldiers had barely arrived in Iraq before they got new orders -- get ready for Afghanistan. [...] None of the soldiers with whom CNN traveled to Afghanistan knew what to expect when they hit the ground in Kandahar'. En nog is het niet genoeg. Michael G. Vickers, de Amerikaanse vice-minister voor Defensie zegt afgelopen week: 'Before additional U.S. troops arrived there in the spring, the U.S. footprint was about 30,000 military members. Within the next two months, that number will increase to 68,000. [...] Vickers couldn't be specific on whether this would be a temporary “surge” similar to the Iraqi surge in 2007', schrijft het Amerikaanse ministerie van Defensie. Maar het worden er mogelijk nog meer. ISAF-commandant generaal Stanley McChrystal presenteert eind deze maand een rapport: 'The review is also expected to recommend that the number of Afghan troops be increased beyond the goal of 134,000, other military sources said'. De speciale afgevaardigde van Obama voor Afghanistan en Pakistan, Richard Holbrooke, zegt dat extra troepen 'could end up creating a pressure in Pakistan, which would add to the instability'.

Afghanistan was en is een moeilijk land om onder de duim te houden. Sterker: 'July, little more than half over, has already become the deadliest month for US-led forces since the war began nearly eight years ago. A total of 46 occupation troops have been killed, 24 of them Americans. This death toll—approximately three a day—is equivalent to what took place during the heaviest fighting in Iraq', schrijft Bill Van Auken op 17 juli. Nog geen twee weken later zijn de cijfers al drastisch achterhaald: geen 46, maar 67 doden. Ook de andere cijfers maken indruk. Van Auken: '[...] the US Air Force, [...] reported that it had dropped 437 bombs on Afghanistan in June. Close-air support missions flown thus far in 2009 by US warplanes had risen to 17,420 by the end of June, the Air Force command reported. This compares to 19,092 for all of 2008'.

In juni schrijft de San Francisco Chronicle dat het Witte Huis, samen met Nancy Pelosi probeert 'to muscle through a $106 billion war funding bill today'. Maar onder de Democraten is het enthousiasme niet heel groot: 'I see no reason to be keeping our troops in Iraq that much longer and to start into Afghanistan when there's no end in sight," Woolsey said Monday. "If we were voting on funds to bring our troops home from Iraq, I'd vote for it in a minute. ... I just hope we're not repeating the mistake we made in Iraq'. De oplossing? '[...] the White House has threatened to pull support from Democratic freshmen who vote no'. Auteur Norman Solomon vraagt zich af: 'But why would a president choose to single out fellow Democrats in their first congressional term? Because, according to conventional wisdom, they're the most politically vulnerable and the easiest to intimidate'. Uiteindelijk is de 106 miljard dollar goedgekeurd. De oorlogen in Afghanistan en Irak hebben de Amerikanen aan het eind van dit belastingjaar 915 miljard dollar gekost. 'Asked if the United States was winning in Afghanistan, a war he effectively adopted as his own last month by ordering an additional 17,000 troops sent there, Mr. Obama replied flatly, “No.”'

Het westen getroost zich in Afghanistan grote moeite tegen een hoge prijs in geld en mensenlevens. Maar wie kan nog vertellen waarom? Van Auken: 'The original pretexts given for waging the war in Afghanistan have fallen by the wayside. The authorization of the use of military force legislation passed by the US Congress in the aftermath of the September 11, 2001 attacks on Washington and New York City was predicated on the American military being used to hunt down those blamed for these atrocities—Al Qaeda and Osama bin Laden, a name that now goes virtually unmentioned in official Washington circles'. Eerder deze maand sprak ik een militair die net een tour of duty in Afghanistan had gedaan voor het Nederlandse leger en wiens grootste wens was om aan de minister van Defensie te vragen wat de reden is dat Nederland in Afghanistan vecht. Hij heeft wel een vermoeden. Een dat in grote lijnen wordt verwoord door Bill Van Auken: 'The only reason left for what is now clearly Obama's war is the real and original one—the utilization of American military might to assert Washington's dominance over the oil-rich and geo-strategically vital region of Central Asia'. Karen Kwiatkowski, voormalig luitenant- kolonel voor de Amerikaanse luchtmacht en medewerkster van het Pentagon ziet [video, 3'15] nog een andere mogelijkheid: 'If you're asking me: What's the reason we're in Afghanistan? It's because of Iran. We want to be in a military position, in an operational position to threaten Iran from next door'. De Amerikaanse aanwezigheid heeft ook gevolgen voor wat gebeurt aan een andere grens, schrijft The New York Times: 'Pakistani officials have told the Obama administration that the Marines fighting the Taliban in southern Afghanistan will force militants across the border into Pakistan [...]'.

Pakistan
De Amerikaanse strijd in Pakistan - een bevriende souvereine staat waartegen geen oorlogsverklaring is uitgesproken - was al begonnen onder Bush. Obama continueert de aanvallen met op afstand bestuurde drones. Maar hij wil meer. Hij eist van Pakistan dat het de strijd opvoert tegen de Taliban. Voor Pakistan staat er veel op het spel. Veel geld: 'The Obama administration plans to dramatically increase civilian aid to Pakistan [...] A threefold increase in civilian aid would come on top of more than $10 billion in mostly military assistance since 2001'. Het geld is deel van Amerika's 'new strategy on Afghanistan and the surrounding region, hoping the overture will lead to more effective steps by the Pakistani military to shut down insurgent sanctuaries, U.S. officials said', schrijft de LA Times. De Pakistaanse aanvallen in Swat hebben de afgelopen paar maanden 2,5 miljoen vluchtelingen tot gevolg gehad. Unicef waarschuwt dat 'as many as 1 million people could remain displaced until December because of the widespread destruction in their home towns, such as Mingora'. Het Pakistaanse leger voert de aanvallen uit, maar doet dat op verzoek van het Witte Huis. Daarom worden de aanvallen in Swat en een mogelijk nieuw offensief in Zuid-Waziristan ook wel gezien als Obama's oorlog.

Waarom vallen er bommen in Pakistan? 'So let me be clear:  Al Qaeda and its allies -- the terrorists who planned and supported the 9/11 attacks -- are in Pakistan and Afghanistan.  Multiple intelligence estimates have warned that al Qaeda is actively planning attacks on the United States homeland from its safe haven in Pakistan.  And if the Afghan government falls to the Taliban -- or allows al Qaeda to go unchallenged -- that country will again be a base for terrorists who want to kill as many of our people as they possibly can. [...] It is [...] an international security challenge of the highest order. [...] The safety of people around the world is at stake'. Bij dit citaat hoort niet de strijdvaardige blik van George W. Bush, maar de warme stem van president Obama. Terwijl Obama zijn woorden uitspreekt, twittert de Republikeinse senator Chuck Grassley: 'Listning Prez on FOX anounce his Afhgan stategy Now it bcomes Obama War Not Bush war any longer'.

Amerika staat niet slechts toe te kijken, het neemt zelf actief deel aan de strijd. Wat zijn de cijfers? 'The CIA is said to have carried out at least 16 Predator strikes in Pakistan during the first four months of this year, compared with 36 strikes in the whole of 2008. These have killed about 161 people since President Obama's inauguration, according to news reports in Pakistan'. Door de aanvallen zijn in totaal zo'n 700 mensen gedood, waaronder 14 zogenoemde Al-Qaidastrijders. Al in februari schrijft The New York Times: 'The strikes are another sign that President Obama is continuing, and in some cases extending, Bush administration policy [...]'.

Carol Grisanti van NBC News legt uit [video] dat een van de manieren waarop de CIA doelen bepaalt het inhuren is van informanten. Zij huren op hun beurt mensen in die tegen een vergoeding chips plaatsen. De chips geven een signaal af waardoor de Predator-drone, bestuurd in het Amerikaanse Nevada, weet waar de bommen moeten worden afgeworpen. Grisanti vertelt dat de plaatsers van de chips door de informanten achteraf vaak worden aangeven bij de Taliban. Zo voorkomen de informanten dat zij een beloning hoeven uit te keren. In haar verslag toont Grisanti een bekentenisvideo, opgenomen door de Taliban. Hun gevangene is de 19-jarige Habibur Rehman. Hij vertelt over zijn opdracht: 'This man gave us chips wrapped in cigarette paper. He then told us to do our job'. 'I thought this was a very easy job', Rehman said in the video before he was killed, schrijft Grisanti. 'The money was good so I started throwing the chips all over. I knew people were dying because of what I was doing, but I needed the money'. Grisanti in haar verslag: 'They are promised money. A hundred dollars in the tribal areas is a fortune'.

Ook geeft Amerika militaire trainingen in Pakistan. '[...] Special Forces personnel will focus on training Pakistan's Frontier Corps, a paramilitary force [...]. The project, which draws on proposals first discussed under the Bush administration, is a joint effort with the U.K., senior U.S. officials said', schrijft de Wall Street Journal. Dat het daarbij niet blijft, maakte de New York Times eerder al duidelijk: 'American Special Operations troops based in Afghanistan have also carried out a number of operations into Pakistan's tribal areas since early September, when a commando raid that killed a number of militants was publicly condemned by Pakistani officials. According to a senior American military official, the commando missions since September have been primarily to gather intelligence'. Dat de interesse in Pakistan van het Witte Huis onder Bush groot was en groter wordt onder Obama is ook te zien in dit nieuwsbericht: 'The White House has asked Congress for — and seems likely to receive — $736 million to build a new U.S. embassy in Islamabad , along with permanent housing for U.S. government civilians and new office space in the Pakistani capital'. De ambassade kost net zoveel als die in Baghdad.