Willem Middelkoop is belegger en free lance economieverslaggever voor RTL Z. Hij verzorgt een gratis nieuwsbrief. Op basis van zijn expertise en zijn bronnen -waaronder nieuwsbrieven van insiders en gesprekken met bankiers en financieel analisten- is het voor Middelkoop niet de vraag of het huidige financiële systeem 'ploft', maar wanneer. In dit interview [MP3, deel 1/2 van het 2e gesprek] geeft Middelkoop antwoord op de vraag hoe je je op deze situatie het best kunt voorbereiden.
(Er zijn ook twee interviews met Middelkoop over actuele zaken).
Door Daan de Wit
Zie ook dit gerelateerde artikel:
DeepJournal interviewt emigrant die deed wat Willem Middelkoop adviseert Daan de Wit: Willem, dit is ons tweede gesprek. Het vorige gesprek ging over de mogelijkheid dat de dollar zal vallen en dit gesprek zal gaan over wat er dan gebeurt als dat gaat plaatsvinden en wat je dan het beste concreet kan doen. Nog even over de vorige keer: Is het niet zo dat je gewoon een klassieke doemdenker bent en roept dat de dollar gaat vallen en dat je dan altijd wel een keer gelijk krijgt?
Willem Middelkoop: 'Mijn vriendin noemt mij een ziekelijke optimist. Ik ben altijd optimistisch en ga er altijd vanuit dat alles goed gaat en ik ben totaal geen doemdenker. Nog sterker; ik hoop dat dit nooit gebeurt. Ik hoop dat het altijd goed blijft gaan. Ik geniet enorm van het leven. Ik speculeer zelf ook. Ik profiteer alleen maar van stijgingen. Ik speculeer nooit op dalingen. Ik heb geprofiteerd van stijgend onroerend goed, ik profiteer nu van stijgende grondstofmarkten. Dus ik ben juist een enorme optimist en ik probeer te profiteren van al het goede.'
Dat betekent niet dat Middelkoop roekeloos is. Sterker, hij waarschuwt ervoor een scenario te ontwikkelen voor als het systeem vastloopt. ‘Want als centrale bankiers zeggen dat het ooit ploft en als experts zeggen dat dit hoogstwaarschijnlijk binnen 15 tot 20 jaar gaat gebeuren, dan is het toch wel erg kortzichtig als je niet voor jezelf een strategie uitdenkt hoe je daarmee moet omgaan. Als je dat niet wilt doen, als je daar niet over wilt nadenken is dat prima, maar ga dan niet achteraf klagen dat je in de problemen zit: 'Had niemand me ervoor kunnen waarschuwen dat dit had kunnen gebeuren?' Kijk naar de Van der Hoop-bank. Op een vrijdagmiddag gaan ineens de loketten dicht. Prachtige bank, 150 jaar oud…'.
Daan de Wit: Wat kun je concreet doen als de boel ploft. Stel, op een gegeven moment stort die dollar in, wat dan?
Willem Middelkoop: 'De dollar kan veertig procent dalen, geleidelijk, dan gebeurt er niks. Dan kunnen centrale banken dat wereldwijd redelijk opvangen. Maar als de dollar gaat crashen, dan kan er kan ook paniek uitbreken op de valutamarkten... Daar gaat de documentaire De dag dat de dollar valt van de VPRO ook over. Dan zou er een paniek kunnen uitbreken, wat het hele stelsel aan het wankelen brengt. Dus een dollarpaniek kan daarvoor zorgen, maar ook een paar andere dingen kunnen daarvoor zorgen. Er kan bijvoorbeeld ook een enorme schok komen op de financiële markten door een oorlog, door een crisis op de derivatenmarkt... Er zijn verschillende scenario's te bedenken waardoor dit systeem heel erg gaat trillen en mogelijk gaat vallen. Van der Hoop-bank heeft weer eens bewezen dat je helemaal geen veiligheid hebt. Dus je moet je eigenlijk gaan indekken, je moet een soort worst case scenario voor jezelf gaan bedenken: 'Wat doe ik in de verschillende scenario's?' En dit is dan met name belangrijk voor mensen die vermogend zijn, dus die geld hebben. Als je niet vermogend bent, als je weinig geld hebt, dan maakt het eigenlijk allemaal niet zo veel uit. Want dan heb je ook geen vermogen om veilig te stellen.
Het enige wat je wel kunt stellen is, dat als je in een stad woont, je daar in tijden van crisis natuurlijk fout zit. Dat hebben we in New Orleans gezien. Dat is een heel mooi voorbeeld van hoe in een stad in achtenveertig uur alle structuren wegvallen en waarbij vervolgens het recht van de sterkste geldt. In zo'n scenario moet je dus niet in een stad zitten. Tegen mensen die het me vragen en die een serieus antwoord willen zeg ik altijd: 'Ga er eens over nadenken of je je toekomst nog wel in een stad wilt opbouwen. Of zorg in ieder geval dat je een plek hebt buiten de stad waar je naartoe kan. Want als de pinmachine en de bankloketten niet meer werken... 'De Van der Hoop-bank is één voorbeeld van een bank waarbij het is ging, maar bij andere gebeurtenissen kan het gebeuren dat gewoonweg alle banken niet meer open zijn en dat alle pinautomaten niet meer werken. Dan wordt het in een stad, binnen vierentwintig of achtenveertig uur, heel vervelend. Daarom zeg ik tegen mensen: 'Als je vermogend bent, haal dan nu een deel van je vermogen uit het systeem.' Zolang je geld op de bank staat, zit het echt in het systeem. Aan een rekeningafschrift heb je eigenlijk niks, kijk naar Van der Hoop. Dus haal een deel uit het systeem. Neem het cash op, zorg dat je voldoende cash in huis hebt of dat je er de beschikking over hebt om het daarmee een tijdje te kunnen uitzingen. En als je echt vermogend bent, koop dan gewoon goud en zilver, wat men vroeger ook deed. Dat verliest nooit zijn waarde. Zorg daar zelf voor, dus leg dat niet in een kluisje van een bank, want die bank gaat dicht en dan kun je er niet meer bij als het fout gaat.
Je koopt een kilo goud voor €15.000. En een kilo goud heeft ongeveer de omvang van een mobieltje. Een jaar geleden kostte een kilo goud trouwens nog €10.000. Dat is vijftig procent gestegen in een jaar, en dat gaat nog veel meer stijgen. Dus het is ook nog eens een hele goede belegging. Goud gaat nog veel meer waard worden omdat er zo veel geld is gedrukt de laatste jaren en er is niks aan goud bij gekomen op de wereld. Er wordt zelfs steeds minder goud gedolven. Elk jaar zien we de productie aan goud dalen. En ooit gaat een deel van het geld vluchten in goud. Dat gebeurt nu nog niet. Er zijn nu nog maar een paar gekken -zoals ons soort zeg maar- 'doemdenkers', die daar misschien aan denken. Maar voor de rest is er niemand mee bezig om goud of zilver te kopen. Nou, daar gaan straks wel mensen over nadenken. Dus dat goud en zilver gaat alleen maar veel verder stijgen. Als je nu een deel van je geld uit het systeem kunt halen –en vooral zilver is zo spotgoedkoop: je koopt dertig kilo zilver voor €7.000– dan heb je je in ieder geval voorbereid. Je loopt geen risico meer en je hebt wel kans op een enorm rendement.' En het is tastbaar, het ligt niet in de vorm van een afschrift (zoals een aandeel) in een kluis bij de bank. Middelkoop: 'Dat geld bezit je eigenlijk niet. De bank doet alsof je dat bezit.'
Middelkoop: 'Ik noem altijd als voorbeeld 1944. Als je toen in de hongerwinter bij een boer aankwam en je stond daar met twee buren, en jij had een plakje zilver bij je en de ander had een oude encyclopedie bij zich en de andere buurman had een paar oude winterjassen bij zich…Tja, dan is de kans toch groot dat die boer zei: 'Geef mij maar dat zilver'. En die gaf nog de laatste mud mee voor dat zilver, want een encyclopedie en een paar oude winterjassen daar had hij er al genoeg van. Kijk, goud en zilver hebben alle crises doorstaan, hebben altijd hun waarde en koopkracht behouden. Mensen denken dat je met goud en zilver niets kunt aanvangen. Maar daar gaat het niet om, want goud en zilver zijn gewoon geld. Goud en zilver worden over de hele wereld gewoon als geld gezien. Zeker in tijden van crises vertrouwen mensen niets meer, maar ze vertrouwen wel goud en zilver. Dus het is gewoon een vorm van geld. En je kan altijd ruilen wat dat betreft, maar goed… Kijk, het gaat niet om goud of zilver. Goud en zilver zijn een middel om ervoor te zorgen dat je een bepaald scenario, een bepaald worst case scenario voor jezelf hebt opgelost.
Bij ons op de website van RTLZ hebben we een chatbox geopend voor mensen die een rekening hebben bij Van der Hoop-bank. Die kunnen daar met elkaar praten. Als je die verhalen leest... Mensen kunnen nu al drie, vier maanden niet bij hun geld, hebben totaal geen uitzicht op wanneer dat geld nu precies beschikbaar komt, hoeveel er nog is. Als je leest wat daar aan stress in die mensen zit... Die hebben al hun spaargeld daar bij die bank, en dat is één bank. Stel je nou eens voor dat àl die banken een keer dichtgaan. Dan heb je die stress dus niet met 1500 mensen –er waren 1500 spaarders bij Van der Hoop– maar dan heb je een hele stad of een heel land of een hele wereld met die stress. Dat haalt natuurlijk het slechtste in de mensen naar boven, het recht van de sterkste komt naar boven. Als dat dreigt moet je natuurlijk niet goud willen kopen, want dan sta je in een rij van drie kilometer te wachten tot je aan de beurt bent, als je nog bij je geld kan komen.
Stel, mensen beginnen hun vertrouwen te verliezen in al dat gedrukte papier –er wordt immers steeds meer bijgedrukt– en de banken zijn nog open. Op een gegeven moment krijg je dan een run op de banken, iedereen wil zijn geld van de bank halen om om te ruilen in iets van echte waarde. Ja, wat doe je als je dat papier niet meer vertrouwt? Dan ren je naar de juwelier of naar de goudhandelaar en dan zeg je: 'Ik wil dit inruilen voor goud of zilver'. Of je koop er in de winkel nog wat laatste spulletjes van.' Middelkoop maakt duidelijk dat je tegen die tijd te laat bent, omdat iederéén dan hetzelfde doet: ‘Kijk, de massa reageert altijd hetzelfde. De massa negeert het nu, de massa denkt: 'Er is geen gevaar'. Maar àls er dan gevaar is, gaat die massa opeens allemaal hun geld omwisselen in goud en zilver. Ja, dan ben je dus te laat.
Je moet nu eigenlijk een aantal voorzorgsmaatregelen nemen om de zaak dan voor te zijn. Je gaat ook niet een brandverzekering afsluiten op het moment dat er rook uit je keuken komt. Dan ben je gewoon te laat. Het zijn normale voorzorgsmaatregelen die je kunt nemen. Zorg ervoor dat als je in een stad woont dat je een mogelijkheid hebt om ook die stad uit te kunnen, dat je ergens terecht kunt. Dat kan bij vrienden zijn of in een vakantiehuisje. Dat klinkt allemaal heel dramatisch -en het is ook dramatisch als het nodig is- maar als het systeem ploft, dan is iets wat nu niet voorstelbaar is, ineens wèl mogelijk. Dit betekent niet dat je hele leven in het teken hiervan moet staan, dat je je moet voorbereiden op de klap, dat je blikken voedsel in huis moet halen. Dit soort adviezen zijn gericht aan mensen die vermogend zijn. Mensen die vermogend zijn, die nu hun hele vermogen in het systeem hebben zitten, die moeten dit doen. Kijk als je gewoon niet vermogend bent, dan maakt dat allemaal niet zoveel uit.'
Daan de Wit: Nou, maar dan maakt het wel uit als je in een stad woont en de pinmachines niet werken.
Willem Middelkoop: 'Ja, maar mensen die niet vermogend zijn, leven van een studiebeurs of een uitkering of een gewoon salaris. Die hebben niet de mogelijkheid om een uitwijkmogelijkheid buiten de stad aan te houden of te bouwen. Wat ze wel kunnen doen is kijken of ze nu een baan kunnen krijgen in Oost-Groningen. Maar dan moeten ze de rest van hun leven in Oost-Groningen gaan wonen. Dat raad ik ze ook niet aan.
Dit komt allemaal voort uit een soort eigen zoektocht: 'Wat zou ik doen in zo'n situatie?' Ik houd ervan heel flexibel te zijn. Ik heb wat geld verdiend met onroerend goed. Dus dan dan vraag ik me af wat ik zou doen in zo'n situatie. En dan blijkt dat er veel meer mensen zijn die daar geïnteresseerd in zijn. En daarom zitten we er ook over te praten. Maar het is nou niet zo dat de gemiddelde Amsterdammer of Nederlander hier echt iets aan kan doen of mee kan doen.'
Daan de Wit: Je kunt wel alvast wat cash geld in huis hebben bijvoorbeeld.
Willem Middelkoop: 'Nou dat is altijd goed. De meeste mensen, dat valt me altijd op, hebben tien of twintig euro in hun zak, want de rest pinnen ze. En als die tien of twintig euro op is, ja, dan stáán ze... Mensen rekenen er gewoon op dat die pinautomaat het altijd doet. Al heb je maar vijfhonderd euro ergens in huis heel goed verstopt. Dat kan je al tijdens een stroomstoring of een uitval van het pinsysteem een paar weken op de been houden. Maar de meeste mensen staan daar gewoon nooit bij stil.'
Daan de Wit: Denk jij ook na over dingen als klimaat, moestuinen en dat soort dingen? We leven in een koud land...
Willem Middelkoop: 'Als je in de fortuinlijke situatie bent dat je een plek kunt inrichten of kunt bedenken waar je naar toe kan gaan –als je het geld hebt om dat te gaan doen– dan ga je natuurlijk ook nadenken of je naar IJsland wil, naar de Algarve of naar Madeira... En wat dat betreft ken ik een aantal mensen die dit ook wel een beetje doorhebben. Die zitten voor zichzelf na te denken: 'Goh, moet het Griekenland worden of moet het de Algarve worden of Madeira of Nieuw Zeeland?' Maar goed, als je gaat nadenken welke plek dan het meest geschikt is, dan is dat eigenlijk toch een relatief simpele, kleine, liefst agrarische samenleving. Waar je niet afhankelijk bent van een soort stadse conjunctuur, een stads systeem. Dus eigenlijk een hele simpele samenleving waarin de vis uit de zee komt, het fruit aan de bomen groeit en er wat boeren zijn die wat verbouwen. Op die manier heb je heel weinig nodig. Met een prettig klimaat heb je ook geen geld nodig voor je energie en zo. […] Als de situatie met Iran uit de hand loopt... Bijna alle generaties vóór ons hebben een crisis meegemaakt in hun leven. Waarom zouden wij de eerste generatie zijn die nooit een crisis mee zal maken?'
Daan de Wit: Als ik je goed begrijp moet je niet in een stad zitten, maar in een niet al te grote gemeenschap en in een warm klimaat.
Willem Middelkoop: 'Je kunt het gaan afstrepen. Madeira is bijvoorbeeld een heel mooi eiland. Nog beter is een heel klein eilandje voor de kust van Madeira. Madeira zelf is vrij vol. Madeira heeft een fantastisch klimaat, het wordt nooit onder de 15 graden en nooit warmer dan 28 graden, maar Madeira heeft weer geen stranden. Op een klein eilandje voor de kust heb je wel stranden. Dat is eigenlijk alleen maar een soort boerensamenleving met slechts een paar honderd mensen. Dat is bijvoorbeeld een mooi plekje. Je kunt ook naar Ameland of Schiermonnikoog. Maar ja, als ik moet kiezen zit ik liever op Madeira.'
Daan de Wit: Thailand is ook heel mooi, maar het is ver weg, dus dan moet je op het moment van de crisis -stel dat het heel snel gaat met die crisis- daar snel naartoe, wat mogelijk niet lukt omdat dan iedereen naar Thailand wil of omdat er dan misschien geen brandstof meer is om naar Thailand te gaan. Plus als je later je familie wilt bezoeken, dan is dat weer te ver weg en dus slecht te doen.
Willem Middelkoop: 'Ja, het geeft zorgen hoor, haha, grote zorgen. Ik ken verschillende mensen in mijn omgeving -niet door mij aangestoken- die er serieus over nadenken. Ze stellen niet de vraag: 'Waar kan ik naar toe vluchten?', maar: 'Waar kan ik eventueel een tweede bestaan opbouwen?' Harry Schultz, een van de beste nieuwsbriefschrijvers, schrijft al sinds 1954 een nieuwsbrief. Daar betaal je meer dan $300 voor per jaar om dat eens per maand te mogen lezen; de beste informatie lees ik niet in de krant maar in betaalde nieuwsbrieven. Schultz adviseert Amerikaanse lezers in de laatste afleveringen nu echt met klem ervoor te zorgen dat ze een basis, een identiteit, een huis gaan zoeken buiten Amerika. En waarom? Omdat als de financiering van Amerika een probleem wordt Amerika onmiddellijk de currency control gaat instellen en dat betekent dat dollars niet meer het land mogen worden uitgebracht. Dus er komen dan waarschijnlijk twee verschillende dollarsystemen. Een dollar voor intern gebruik in Amerika, en de oude bestaande dollar die dus extern is. Die externe dollars worden waarschijnlijk niks meer waard, dus als jij je geld in Amerika vast hebt zitten dan ben je het haasje. De echte, echte kenners, zoals Schultz, die de echte elite adviseren, die adviseren nu je geld uit Amerika te halen en dus ook een positie, een tweede huis ergens anders op te bouwen. Warren Buffet heeft de helft van zijn persoonlijke vermogen van twintig miljard, inmiddels uit Amerika gehaald.'
Daan de Wit: De bekende belegger Jim Rogers vertelt al jaren dat hij zijn geld uit Amerika haalt. Maar Amerika is toch een gigantisch land, daar kun je toch lekker een boerenbestaan opbouwen?
Willem Middelkoop: 'Ja, maar het probleem is dat je niet weg kunt. Stel, Amerika doet de deur op slot voor kapitaal, dan kun je dus niet meer je kapitaal weghalen. Als je vermogen hebt, maar volgens mij eigenlijk altijd in je leven, moet je zorgen dat je flexibel bent. En flexibel-zijn betekent dus dat je allerlei mogelijkheden hebt. Misschien komt er wel een dictatoriaal systeem in Amerika. Als je ziet wat voor Patriot Acts er worden aangenomen, wat voor bevoegdheden er nu worden afgesproken, ja, dat gaat rap naar een dictatuur toe. En als je daar niet van afhankelijk wilt zijn... Het is vergelijkbaar met de jaren 1932-1933, toen je kon zien aankomen dat er een dictatuur dreigde in Duitsland. Je kon toentertijd wel zeggen: 'Ach dat loopt zo'n vaart niet', maar het liep zo'n vaart wel. In Amerika zie je datzelfde gebeuren. Dus het is vooral voor Amerikanen van levensbelang om dit te doen. Maar ik ben bang dat als het in Amerika fout gaat dat wij in Europa daar dan ook een tik van meekrijgen. Dus mijn advies is: Ga eens nadenken wat je dan zou doen. En neem in je overweging mee, als je toch plannen hebt om eventueel eens wat te kopen, of je dat niet zou doen in bijvoorbeeld de Algarve of Spanje, zodat je daar terecht kunt als het fout gaat.'
Daan de Wit: Noem nog eens een paar plekken die wel geschikt zijn?
Willem Middelkoop: 'Nieuw Zeeland is natuurlijk fantastisch, en alle plekken met een goed klimaat, liefst subtropisch, niet te heet en met een relatief simpele samenleving waarbij je gewoon vissen in het water hebt en vruchtbare grond. Ik las laatst ook een advies van iemand die zich heel erg verdiept in de olie- en energiesituatie, een situatie die over dertig jaar een groot probleem gaat worden. Zijn advies is een een eiland te zoeken met een oude uitgedoofde vulkaan, omdat vulkaangrond is heel vruchtbaar is. Je hoeft het niet helemaal in detail uit te tekenen, maar alle plekken waar je normaal prettig terecht kunt en waar niet teveel mensen zijn, zijn geschikt. Als er teveel mensen zijn dan heb je altijd weer een probleem.'
mail this article
|
print
| 
