DeepJournal interviewt emigrant die deed wat Willem Middelkoop adviseert

10 July 2006 |

mail this article |

print |

DeepJournal interviewt emigrant die deed wat Willem Middelkoop adviseert

Piet van Dongen is een Brabander in Brazilië. Anderhalf jaar geleden besloot hij Nederland achter zich te laten. De redenen die hij hiervoor had, herkende hij in de DeepJournal-interviewserie met economisch journalist Willem Middelkoop. In deze serie beschrijft Middelkoop de verborgen zwakheid van het huidige economische klimaat en schetst hij mogelijkheden voor individuen om de schade te beperken van een eventuele crash van het maatschappelijk systeem. Van Dongen kwam jaren geleden al tot dezelfde conclusies en trof zijn maatregelen door een veilig heenkomen te zoeken. Hij vond het na anderhalf jaar research onder de palmbomen van Brazilië.

DeepJournal sprak op 7 juni met Van Dongen tijdens een kort bezoek van hem aan Nederland. Download het interview [MP3, 14 Mb].

Door Daan de Wit

Piet van Dongen: 'We zitten in Brazilië een kilometer of zeven van zee af, dus er is vis aanwezig, er is landbouw, er is veeteelt. We kweken zelf wat Nederlandse groente, want dat vinden we toch wel lekker. We hebben eigen bronwater, we hebben

een windmolen die als er voldoende wind is het water kan oppompen. We hebben elektriciteit, dus we zijn van heel weinig factoren afhankelijk. Het klimaat is buitengewoon goed, het is het hele jaar tussen de 27 en 33 graden. We hebben een regenperiode van plusminus drie maanden waarin we het water verzamelen wat we voor de rest van het jaar nodig hebben.'

Preëmptief emigrant Piet van Dongen is 58 jaar en weet van aanpakken. Als kind stond hij in zijn vrije uren al op het boerenland van zijn ouders en koos niet veel later voor het slagersbestaan: 'Tot 1985 ben ik slager geweest. Daarna ben ik een bedrijf begonnen als zelfstandig computerprogrammeur en systeembeheer en dat heb ik tot 1992 gedaan.' Rond die tijd is Van Dongen tot het besef gekomen dat er 'grote problemen zouden kunnen gaan gebeuren' in onze westerse maatschappij. Hij bouwde zijn werkzaamheden af en begon zich te herbezinnen op zijn toekomst.

Van Dongen: 'Net als Willem Middelkoop ben ik heel erg positief ingesteld en zie ik de leuke kanten van het leven. Ik heb nooit enig probleem, heb nooit een uurtje wakkergelegen; ik ben niet negatief, maar op deze manier kan het in de wereld niet goed blijven gaan. Wat Middelkoop zegt over zelfvoorzienigheid vind ik het allerbelangrijkste in zijn verhaal. Maken dus dat je voldoende voorraden hebt, maken dat je altijd wat geld huis hebt en verkeert in de omgeving van mensen die elkaar kunnen helpen. Dat vind ik het grootste goed dat er is.'

Van Dongen is regelmatig met zijn zoon, die trucker is, door Europa gereisd. Tijdens die reizen zagen zij dat daar te weinig mogelijkheden waren om goed te vertoeven in tijden van crisis. Toen Van Dongens zoon na een vakantie trouwde met een Braziliaanse, plannen maakte om te emigreren en zijn ouders uitnodigde om mee te gaan, was de keuze snel gemaakt. Na enige tijd zoeken was de ideale plaats gevonden: 7 kilometer van de zee en 35 kilometer van een grote stad, Fortaleza.

Van Dongen: 'We hebben een jaar of anderhalf gezocht naar een plek met minimaal een huis en met voldoende gelegenheid om een ander huis erbij te bouwen. We hebben die plek gevonden, waar een huis staat en waar onze zoon inmiddels woont. Het heeft een zwembad, wat in dat gebied erg heel lekker is. Er zijn een watertoren en een windmolen en er is de gelegenheid om dieren te houden. Plus, er is een prachtige plek voor mijn vrouw en mij om een een nieuw huis te gaan bouwen. Als alles goed verloopt, kunnen wij half augustus ons huisje betrekken. Onze zoon heeft zijn eigen woning geheel gerenoveerd. Intussen zijn we bezig om het vruchtbomenbestand te cultiveren; we hebben al voldoende vruchten en zijn zelfs al begonnen aan de verkoop van vruchten. Ons grondgebied heeft een omvang van 6,5 hectare. Daar gaan we mensen de gelegenheid bieden om deel te nemen in de gemeenschap.
Het hele wonderlijke van het verhaal wat ik voorheen dus helemaal niet voorzien had is dat ik aan een tweede jeugd begonnen ben. De omstandigheden buiten de grote steden in Brazilië is te vergelijken met vijftig jaar geleden in Nederland. Wie heeft ooit de kans om zijn tweede jeugd te beleven?'

Van Dongens zoon is dertig jaar en heeft nog geen werk kunnen vinden in Brazilië. Hij werkt nu drie maanden in Nederland en kan daarvan de resterende negen maanden van het jaar van leven in Brazilië in het huis dat hij met spaargeld heeft gekocht. Zijn huis is voorzien van straalverbinding met Fortaleza waardoor er tegen hetzelfde tarief als in Nederland breedband internet is. Het land van de Van Dongens grenst direct aan een kleine gemeenschap van zo'n tweehonderd mensen die wijd verspreid wonen in een gebied van zo'n 750 hectare.

Van Dongen: 'Wij kunnen daar prima uit de voeten. Als we naar de grote stad willen, gaan we naar de grote stad. Maar het leven in de gemeenschap waar we nu in leven is dermate prettig dat je die grote stad in principe alleen maar nodig hebt voor je bankzaken en voor de artikelen die je in die gemeenschap niet kunt kopen. De vrouw gaat dan natuurlijk even naar de kapper, pa gaat naar de bank, we gaan ergens lekker eten wat dan heel plezierig is en dan kunnen we de reis weer huiswaarts aanvaarden.' Van Dongen is goed te spreken over tandarts- en ziekenhuiszorg in Fortaleza.

'We hebben inmiddels een bok en een geit gekocht en straks kopen we wat kippen. In de omgeving is verder alles te koop. En mocht dat nou niet zo zijn dan kan je erover gaan denken om meerdere dieren aan te schaffen voor de voedselvoorziening. We gaan groente kweken, aardappeltjes poten en ja, dan ben je in een heel groot deel van je onderhoud voorzien. De windmolen pompt als er wind is -en dat is vrij veel- het water op wat in tonnen gaat en voor de watervoorziening zorgt. Er staan veel vruchtbomen, bomen met mango's, met cashewnoten, met limoentjes, met verschillende vruchten. Wij maken daar vooral suco van, sap, dat net als jus d' orange wordt geperst. Daarnaast verkopen we al een gedeelte van de vruchtopbrengst. Op dit moment kopen we de elektriciteit en we kopen gas in flessen.'
Maar wat hij eigenlijk wil, is energie winnen uit de Braziliaanse zonneschijn: 'Want dat is er heel veel, zonne-uren. Maar de problematiek die je daar tegenkomt is dat de prijs van zonnepanelen erg hoog is. En dat is ook begrijpelijk, want ook Brazilië heeft grote oliemaatschappijen en die zullen niet toestaan dat er op korte termijn gebruik gemaakt wordt van zonne-energie. We hebben in Nederland een aantal lantarentjes gekocht die op zonne-energie werken, en die nemen we mee naar Brazilië. Misschien gaan we dat soort lantaarntjes later wel importeren.'

Van Dongen ziet graag dat enkele gelijkgestemden bij hem op het land komen wonen, zo'n zes groepjes mensen, bijvoorbeeld gezinnen: 'Er zijn bij ons al verschillende Nederlanders op bezoek gekomen. Maar niet alleen Nederlanders, er is een Amerikaan geweest, er zijn een paar Franse mensen geweest en die hebben interesse getoond om zich daar te vestigen. Wij hebben gezegd dat we ons plan voor de sitio [het geheel van huis en grond] klip en klaar willen hebben voordat we met andere projecten beginnen. Wij denken aan vier aan vijf huisjes op ons land.'

DeepJournal: Er is internet, ik zou zelfs mijn site kunnen onderhouden, begrijp ik.
Van Dongen: 'Dat is geen enkel probleem. Alle onze bankzaken regelen we via internet. Wij hebben een rekening in Nederland en we hebben een rekening in Brazilië zodat we niet klem komen te zitten. We kunnen dus geld pinnen in Fortoleza. Ik doe nog wat beurshandel en dat gaat perfect via internet. Daarnaast zijn de lijnen naar de familie in Nederland zeer kort en ook heel leuk; de nieuwtjes weet je direct, je kunt de Telegraaf online lezen. Dus wat mis je?'
DeepJournal: De lijnen zijn zeer kort maar niet fysiek.
Van Dongen: 'Nee, maar dat is geen probleem want we hebben ook een cameraatje erop staan dus je ziet de andere kant en als je een gekke bek trekt, zie je dat ook. En als iemand bezorgd is, zie je dat ook, dus ja, wij vinden het ideaal.'

DeepJournal: Wat moet je in concreto meenemen om daar te kunnen wonen?
Van Dongen: 'Brazilië stelt bepaalde eisen aan mensen die daar komen wonen, bijvoorbeeld dat je een netto inkomen moet hebben van tweeduizend dollar per maand. Dat is een heel rekbaar begrip en met een advocaat kun je dat een klein beetje omzeilen. Al dit soort ervaring is in onze 'rugzak' terecht gekomen en daar kunnen wij andere mensen bij helpen; wij hebben dat hele circuit doorlopen en wij denken dat mensen er verstandig aan doen om drie á zes maanden naar Brazilië te komen. Mocht je daar langer willen verblijven, dan is dat ook geen probleem maar het enige beletsel is dat je elke dag een klein bedrag aan de policia federal betaalt.

Je koopt een kaal stuk land. Als je ongeveer een hectare kunt kopen en daar een huisje op wilt bouwen met een zwembadje erbij, dan moet je rekenen – als het goed bereikbaar is, want dat is wel een voorwaarde – op zo'n 125.000 tot 150.000 euro. Maar dan heb je dus wel iets dat perfect naar je zin is.'
DeepJournal: Klinkt goed. Maar dat is dus inclusief bouwvakkers, bouwmateriaal; dus een kaal stuk land en 125.000 euro verder en je kunt er wonen? En daarna heb je alleen maar afschrijvingskosten, geen huur natuurlijk.
Van Dongen: 'Inderdaad. En dan kun je er voor kiezen iemand in dienst te nemen die toezicht houdt en die de werkzaamheden verricht op de sitio. Dat kost zo'n 100 tot 150 euro per maand. Waterleiding is er niet. Alle mensen hebben een waterput; het water is dus gratis. De kosten voor elektra vallen over het algemeen wel mee. Net als gasverbruik, want je hebt totaal geen verwarming nodig, dus dat scheelt enorm. Negentig procent van de dag breng je buiten door.'

DeepJournal: Wat zijn de nadelen?
Van Dongen: 'Wij hebben nog heel weinig nadelen ondervonden. Het grootste nadeel is de staat van de wegen; daar kun je je geen voorstelling van maken. Wij zijn in de droge tijd geweest en toen was het erg. We hebben inmiddels een erg goed regenseizoen meegemaakt en dan is het tien keer erger. Maar ja, je hebt de tijd; 'kan ik vandaag niet weg, dan ga ik morgen. Als ik er normaal een uur over doe en ik doe er dan twee uur over, dan is dat geen enkel probleem'.'
DeepJournal: En als je te voet moet? Want Middelkoop heeft het ook over Peak Oil en de mogelijkheid dat de olie straks onbetaalbaar is.
Van Dongen: 'Er wordt veel gelopen en per fiets gedaan; gas, kippen, kinderen, worden rustig per fiets vervoerd. Mensen lopen daar nog met een mandje met groenten bovenop hun hoofd. In de omgeving waar wij zitten, zijn maar weinig auto's. Het openbaar vervoer is perfect; er zijn weinig haltes, maar als je je hand opsteekt en de bus is niet te vol dan stopt de chauffeur en die neemt je mee voor een paar centjes. Wij ervaren het leven daar als perfect.'

DeepJournal: Ook perfect voor de niet-pensionado?

Van Dongen: 'Je moet maken dat je, zeker als je wat jonger bent, je bezigheden hebt. En daarom is het dus belangrijk dat mensen zich gaan oriënteren en zeggen: 'Wij willen die stap wel maken, maar eventueel op latere leeftijd. Wij komen een x-aantal weken per jaar naar Brazilië om te ervaren hoe het er is'. In de tussentijd zou je je huisje kunnen verhuren. Niet plompverloren zeggen: 'Wij gaan daar naar toe'. Het blijft heel verstandig, wij hebben het ook gedaan, om het in fasen op te bouwen.
Wij hebben weloverwogen de keuze gemaakt, weloverwogen alles op een rijtje gezet. Wij hopen dus ook dat al die ellende niet gebeurd, maar wij zien de kansen heel reëel dat er zich dingen gaan afspelen die echt niet zo prettig zijn. Het is niet ondenkbaar. Als je ziet wat er in New Orleans heeft plaatsgevonden, dan zie je dat het daadwerkelijk kan gebeuren. In korte tijd kan een chaos ontstaan die voor iedereen onbeheersbaar is.'
DeepJournal: En dan zit jij lekker in Brazilië
Van Dongen: 'Inderdaad lekker, maar zonder leedvermaak.'
DeepJournal: Piet, heb je in je research ook gekeken naar de mogelijkheid van natuurrampen? Je zit zeven kilometer van de zee... Is het misschien heel aardbevinggevoelig... Wat heb je ontdekt?
Van Dongen: 'Daar hebben we ons dus inderdaad op georiënteerd. Je kunt zien dat de zee hoger komt. Dat zie je vooral aan de barakken en de huizen die behoorlijk kort aan zee gebouwd zijn, die zie je voor de helft in zee verdwijnen. Het water komt, maar wanneer en hoeveel weet niemand. Dus wij laten ons huis zestig centimeter hoger bouwen. Mocht er water komen, dan zijn wij voorbereid. En zodoende krijg je steeds meer dingen waar je op let. Heb je het ene gevonden, dan loop je wel weer ergens anders tegenaan. Je kunt jezelf natuurlijk nooit volledig beschermen, want er kan natuurlijk ook zo maar een vliegtuigje op je huis neerstorten, maar wat je eraan kunt doen, hebben in ieder geval gedaan. Wat me toch wel een klein beetje aanspreekt, het is geografisch en militair gezien een zeer stabiel land. Aardbevingen komen er niet voor, als ik het goed heb. Twee jaar geleden is de eerste typhoon in de buurt gekomen. Vorig jaar is er een soort tsunami langs Fortaleza gekomen, maar ik heb me laten vertellen dat deze heel zelden voorkomen. Zonder risico kun je niets ondernemen natuurlijk.
Als wij alles op de rails hebben, dan kunnen we zonder grote problemen minimaal een jaar doorkomen, zelfvoorzienend zijn. Het is moeilijk aan te geven hoe omvangrijk de problematiek is die Middelkoop aangeeft. Maar ik denk dat een jaar overbrugging toch wel ruim voldoende is.'

DeepJournal: Je ziet er zeer vitaal uit, maar over twintig jaar is dat wellicht anders en dan zit jij in Brazilië; hoe zit je er dan bij?
Van Dongen: 'Als we in Nederland zouden zijn gebleven en hulpbehoevend zouden zijn worden, dan was het droevig gesteld met ons. Mijn vrouw heeft altijd in de verzorging gewerkt en ik hoor verhalen van mensen in Nederland die eenmaal in de week worden gedouched, die 's morgens een pamper aankrijgen, die 's avonds, als men het niet vergeet, weer wordt uitgedaan; een onwaardig waardig leven.
We hebben ons huis in Brazilië aangepast: geen drempels, deuren van 80 cm breed voor een eventuele rolstoel en een logeerkamer die straks tevens geschikt is voor een verpleegster. Voor zo'n 300 euro per maand heb je een verpleegster ter beschikking. Dan zeg ik: 'Dat vind ik menswaardig'.
Onze zoon heeft met ons meegedacht over de plaatsing van verschillende apparaten in huis. Hij heeft het bijvoorbeeld zo georganiseerd dat wij voor onze slaapkamer een terras hebben. Op dat terras komt onze wasautomaat te staan. In de slaapkamer hebben wij gelegenheid voor kledingopslag en om de strijkplank neer te zetten. Dus dat traject is zo kort mogelijk gehouden. Dat zijn van die dingen, die jongen aandraagt, waar we dus zelf helemaal niet aan hadden gedacht.

Eventuele reacties zijn welkom. Wij willen de mensen altijd graag te woord staan. Geen enkel probleem. Wij hebben een schat van ervaring opgebouwd en die willen wij met anderen delen.

Enneh, Daan: See you in Brasil!'

____________________________________________________________________________

DeepJournal
Sign up for the free mailing list.

12 September 2013 |

Why is Syria under attack? - Part 4

When you peek below the surface, it becomes clear that Syria is under attack due to the interests of the parties involved. ‘Syria’ is about power, money, influence and energy.

10 September 2013 |

Why is Syria under attack? - 3

8 September 2013 |

Why is Syria under attack? - Part 2

In the event of major military conflicts that risk considerable humanitarian and economic consequences, it is useful to examine the interests of all parties involved as well as the role that the media plays in reporting the events.

7 September 2013 |

Why is Syria under attack? - Part 1

On the surface it’s straightforward: the U.S. wants to liberate Syria from a brutal dictator who is attacking his own people with poison gas. But beneath the surface there is something very different going on.

28 August 2012

Daan de Wit (DeepJournal) interviewt Webster Tarpley op het Magneetfestival

Het Magneetfestival gaat de diepte in met vier interviews. Daan de Wit interviewt Webster Tarpley, Albert Spits, en Mike Donkers.