Door Daan de Wit
De officiële theorie bij 11 september is een slechte samenzweringstheorie. Hij rammelt aan alle kanten, gaat regelrecht in tegen enkele natuurkundige wetten en leunt voor het succes volledig op het schokeffect bij het publiek en daarmee de media. Journalisten zijn soms net mensen. Ook zij zijn geschokt en ook zij gaan mee in de rammelende theorie van de Bushregering. Inmiddels zijn we vijf jaar verder en lopen de Oude Media achter de feiten aan die door de Nieuwe Media worden gepresenteerd. Hoe heeft het zo ver kunnen komen?
Dit artikel een een direct vervolg van deel 1.
De invloed van de top van de media-organisatie
Het typisch voor de Main Stream Media (MSM) om mee te denken met de overheid, met de elite, de heersende macht. De MSM is er niet om aan de status quo te twijfelen, terwijl je dat objectief gezien wel mag verwachten. De uitleg is mogelijk dat de lijnen van de top van de media met de top van het establishment erg kort zijn; op een gegeven moment behoor je bij de top van de piramide en kun je niet een duurdere auto kopen of een strakker pak. Op een gegeven moment bereik je de top in wat je doet en op die top tref je andere toppers. Dit is een logisch proces dat soms wordt geforceerd (Skull & Bones) en soms wordt versterkt (Bohemian Grove, Bilderberggroep, Vrijmetselarij), maar verder een logisch proces is. Alle takken van de maatschappij, zoals bijvoorbeeld media, politiek en bedrijfsleven, hebben een top die elkaar treft, onderling van functie wisselt -de politicus vertrekt naar het bedrijfsleven, de manager wordt directeur televisie- en door hun overeenkomsten een overeenkomstige cultuur vormt die vanwege de achterliggende macht en kracht hun visie overdragen aan de lagere echelons.
Het druppeleffect van zo'n top is enorm. Naar de top wordt opgekeken door de lagere echelons. Je gaat die top dus niet in twijfel trekken. Ergens hebben we nog de indruk en de vage herinnering van de media en de journalistiek als strijders voor de waarheid. Maar strijden doe je niet als je bij de top wilt horen. Strijden doe je niet als je bij de grote jongens wilt horen, zeker niet jij degene bent in de hiërarchie die beslist wat wel en niet wordt uitgezonden of gedrukt. Zo'n bescheiden houding heeft invloed op de onderwerpkeus en de invalshoek met het uiteindelijke resultaat dat duidelijke memo's worden geschreven aan de journalisten (zoals bleek uit de documentaire Outfoxed), dat in tv-uitzendingen 80% voorstanders worden geïnterviewd en 20% tegenstanders (zo toonde de documentaire The Myth of the Liberal Media), dat uiteindelijk items en artikelen niet eens meer worden geschreven omdat journalisten zich conformeren en zelfcensuur plegen en rebellerende aspirant-journalisten niet worden aangenomen omdat ze niet in het team zullen passen. En zij die in het team zitten en er niet in blijken te passen, stappen vanzelf eruit.
Establishmentjournalistiek verzaakt taak
Het establishment is onderdeel van een structuur waar de MSM-journalist ook deel van is. Terwijl je het mogelijk niet zou verwachten, zijn journalisten net zo burgerlijk als hun buurman in de Vinexwijk waar zij wonen. Ze fietsen bij wijze van spreken met hun broodtrommel achterop met de buurman mee op en hun wegen scheiden als de buurman naar de remise gaat van de lokale streekbus en zij afdraaien naar de stadsredactie van de krant of de redactie van het Journaal. Er zijn maar weinig journalisten die na vijf uur nog een telefoontje plegen en zoals Peter R. de Vries niet bang zijn een keer over te werken, zegt journalist Willem Middelkoop op het extra deel van de dvd Loose Change. Het overgrote deel van de journalistiek verwerkt wat hen wordt voorgeschoteld in persberichten afkomstig van de voorlichters die hen in aantal ver overtreffen - in Nederland drie-en-een-half maal om precies te zijn.
Deze broodtrommelmentaliteit is er ook debet aan dat bijvoorbeeld de Volkskrant bijna vijf jaar lang het onderwerp 11 september liet liggen. De krant werd wegens nalatige verslaggeving over dit onderwerp aangeklaagd bij de Raad voor de Journalistiek, maar veranderde niet van koers. De krant verwees in het verweer bij de Raad naar een artikel dat de vorm bij het onderwerp had behandeld: We hebben toch iets geschreven over complottheoriën bij 11 september? Later schreef een journalist van de krant een artikel waarin hij zijn best deed om de inhoud te vermijden door de vorm te ridiculiseren. De ombudsman van de krant kreeg toen zoveel reacties van het publiek dat hij zelf op onderzoek ging: 'Kenners op de redactie aan wie ik deze vragen voorlegde, zien niets in de complottheorie en ook niets in de vermeende bewijzen die op internet de ronde doen. Elf september is terdege uitgezocht en geanalyseerd, de daders zijn bekend en alles wat er verder over wordt beweerd, is onzin. [...] 'Hij [Bush] heeft ook gelogen over de massavernietigingswapens van Saddam Hussein', is doorgaans het antwoord als ik meld dat de redactie er niet aan wil. Dat laatste is een punt, maar er zit naar mijn mening wel een wereld van verschil tussen moedwillig enkele duizenden landgenoten op Amerikaanse bodem de dood in jagen en de inval in Irak. Interessant is vooral de vraag wat de redactie dan zou moeten onderzoeken. Journalisten hebben geen toegang tot het gevonden bewijsmateriaal. Dat maakt het voor de voorstanders van de complottheorie extra verdacht: zie je wel, ze houden iets geheim. Maar hoe moet je vanuit de Wibautstraat in Amsterdam aantonen dat een voltallige onderzoekscommissie de zaak bewust heeft zitten flessen?'. Het kantoor van DeepJournal kijkt bijna uit op de Wibautstraat... [Zie ook het item van TweeVandaag met Pieter Broertjes, de hoofdredacteur van de Volkskrant en Daan de Wit van DeepJournal en DaanSpeak].
Het zou niet voor het eerst zijn dat de media falen
De angst bij een ieder die zich heeft uitgesproken ten faveure van de officiële theorie bij 9/11 is groot er naast te hebben gezeten. Als blijkt dat 11 september anders in elkaar zit dan ons is voorgespiegeld door de politiek en de media, dan zal alles wat op deze dag is gebaseerd, van oorlogen, tot wetgeving, tot de westerse blik op de moslimgemeenschap, moeten worden herzien. De wereld is op z'n kop gezet op 9/11, maar zal wederom op z'n kop staan als 11 september een inside job zou blijken te zijn. Een van de gevolgen zal zijn dat de media moet erkennen ernstige fouten te hebben gemaakt. Dat zal niet voor het eerst zijn. Kort voor de aanval op Pearl Harbor op 7 december 1941 werd de Amerikaanse pers ingelicht: 'Stafchef van het leger, generaal George Marshall, informeerde in Washington de bureauchefs van ondermeer de New York Times, de New York Herald Tribune, Newsweek en Time. Hij zwoer hen geheim te houden dat Japanse codes waren gekraakt en dat de oorlog werd verwacht voor de eerste week van december. De journalisten zwegen keurig, net zo braaf als bij ons later tijdens de Greet-Hofmansaffaire en tegenwoordig bij het zwijgen over de Bilderbergbijeenkomsten', zoals ik in 2003 schreef in een artikel voor de Humanist. Een voorbeeld in een andere categorie is de val van het Ceaucescu-regime in Roemenië. Daarbij moest de journalistiek terugkomen op allerlei wilde berichten over duizenden doden en slachtoffers van martelingen. Een nog groter dieptepunt voor de media is de aanloop naar de oorlog tegen Irak waarbij het publiek door de politiek opzettelijk werd misleid, mede met behulp van de pers die (deels) pas achteraf schuld bekende niet kritisch genoeg te zijn geweest.
Als mocht blijken dat 11 september 2001 inderdaad niet is georkestreerd door Bin Laden maar door een deel van de Amerikaanse overheid dan is het dus niet voor het eerst dat de media gebrekkige verslaggeving zullen moeten erkennen. Omdat de eerste aanwijzingen voor deze erkentenis nu al voelbaar zijn en doorslaan in een verder ingraven in de (voor)ingenomen stellingen, kiezen sommige media, zoals de eerder genoemde Volkskrant en HP/DeTijd, ervoor via de vorm -door bijvoorbeeld de brengers van de alternatieve boodschap als ongeloofwaardig presenteren- de inhoud in diskrediet te brengen. Anderen, zoals researcher Benjamin Chertoff van het tijdschrift Popular Mechanics, de neef van Michael Chertoff, de baas van het Department of Homeland Security, schrijven over de inhoud, maar niet altijd is bekend dat ook die beweringen weer zijn weerlegd. Andere media, zoals bijvoorbeeld NRC Handelsblad, zwijgen vijf jaar lang.
De invloed van de autoriteit op de media
Terwijl op 11 september het stof nog niet was gedaald, onthulde president Bush dat de Saoedische terrorist Osama bin Laden verantwoordelijk was voor de aanslagen die eerder die dag hadden plaatsgevonden. De hoogste autoriteit ter wereld, de baas van het establishment, had gesproken en dat is op dat moment groot nieuws. Dan is nog onbekend dat Bin Laden zal verklaren dat hij niet was betrokken bij de aanslagen (terwijl iedere pleger van een aanslag de aanslag opeist voordat een ander ermee wegloopt), dat de plaats van de misdaad wordt afgeschermd, niet om ruim baan te geven aan het forensisch onderzoek, maar om de overblijfselen van de aanslagen als oud afval te verkopen aan China en India. Dan is ook nog onbekend dat op de passagierslijsten de kapers niet zijn terug te vinden en dat een aantal van hen nog in leven blijkt te zijn. Deze feiten en alle andere feiten die meerdere dvd's, tientallen boeken en honderden websites hebben gevuld, komen niet zo uitgebreid in de pers als de ongefundeerde mening van die hoogste autoriteit. Hoe is dit mogelijk?
Deels ligt het antwoord in het dictaat van het nieuws. De snelheid waarin het nieuws wordt verspreid en de drang het als eerste aan de lezers en kijkers te melden is er debet aan dat er geen of te weinig vragen worden gesteld bij dat nieuws. In het geval er een aanslag wordt gepleegd en de autoriteiten onthullen wie de daders zijn, dan wordt de aanslag gepresenteerd als een misdaad gepleegd door die daders: Al Qaida heeft vanochtend een bom laten ontploffen in het centrum. Het wordt gepresenteerd als een feit, terwijl het die status nog niet heeft verworven. Dat het Journaal ressorteert tot dit soort verslaggeving is tot daar aan toe; het Journaal verslaat de waan van de dag. Maar het zou aan de actualiteitenrubrieken moeten zijn om dieper op de zaken in te gaan en niet zomaar voor zoete koek aan te nemen wat hen door de autoriteiten wordt voorgeschoteld. Toch duurt het vier jaar voordat TweeVandaag een item wijdt aan de andere theorieën bij 11 september, en dan waren zij nog de eerste...
Ondanks dat de feiten voor zich spreken, ondanks dat Helen Thomas, de bekendste Witte-Huisjournalist, de Bush-regering 'de meest geheimzinnige Amerikaanse regering' noemt, ondanks alle schandalen (Abu Ghraib, de CIA-martelvluchten, Katrina, de Plame-affaire, de WMD-leugens, het afluisteren van Amerikaanse burgers tot aan Cheney-shooting gate) blijft het zo dat als iemand van de Bushregering een uitspraak doet, het bovenaan de agenda wordt geplaatst. Dat heeft meerdere oorzaken. Een ervan is dat de Amerikaanse regering zo'n groot machtscentrum is. Maar van belang is ook de manier waarop kinderen worden opgevoed tot volwassen burgers en of de maatschappij is gebaseerd op een al dan niet patriarchaal systeem. Daarnaast is er het fenomeen van de drang bij veel mensen om macht uit handen te willen geven zodat de eigen verantwoordelijkheid minder groot wordt. Deze, en ongetwijfeld nog meer factoren maken dat het ontzag voor de autoriteit zo groot is dat die het voordeel van de twijfel krijgt, terwijl het de hoogste in rang is die vaak de grootste belangen heeft en dus met het grootste wantrouwen zou moeten worden benaderd. Het establishment dat zich op allerlei manieren boven de partijen heeft geplaatst, schept voor een belangrijk deel de status quo en de media onttrekt zich daaraan te weinig, ondanks dat het de taak van de media is de waarheid te trachten te vinden, ongeacht of die nadelig is voor het establishment.
Sommige onderwerpen te groot bevonden door de Oude Media
In tegenstelling tot wat wel eens wordt geroepen, is het hoogst onwaarschijnlijk dat er sprake is van één grote samenzwering van De Media tegen Het Publiek. Sterker, alle losse berichten over de hele wereld bij elkaar genomen, wordt er vanalles onthuld. Maar dat gebeurt vaak dan weer op behapbare niveau's, dus 'kleine' onderwerpen: over een kapotte stemmachine, niet over het gevaar voor de democratie van van electronisch stemmen; over het schandaal dat ontstaat nadat het Witte Huis een CIA-agent heeft ontmaskerd uit wraak voor een onthulling bij de aanloop naar de Irakoorlog, niet over het systeem van de leugens bij die aanloop; Al Zarqawi die is vermoord, niet over de vraag of hij wel was wie hij zou moeten zijn en of Bin Laden nog wel leeft en is wie hij zou zijn; over de invoering van een contrôlesysteem in de metro, niet de vraag of de burger in een totaal gecontroleerde samenleving wordt gemanouvreerd. Die vragen lijken te groot; op een lager niveau worden dingen eerder opengebroken, zoals toen het gevaar van roken aan de kaak werd gesteld in de jaren negentig, dus op een moment dat het niet meer is vol te houden dat roken onschadelijk is. Dit soort onthullende journalistiek is te behappen en valt binnen de maatschappelijke kaders. Slechts uitzonderingen als de documentaireserie The Power of Nightmares gaan hieraan voorbij. "The individual is handicapped by coming face to face with a conspiracy so monstrous that he cannot believe it exists." Deze uitspraak van voormalig FBI-baas J. Edgar Hoover, die dus helaas ook van toepassing is op de Oude Media, ligt aan de basis van 11 september 2001.
De Nieuwe Media zet een nieuwe toon
Wat op 9/11 is vertoond, was bedoeld om een traumatische ervaring te bewerkstelligen. Iedere andere terrorist was efficiënter te werk gegaan, die was niet over een kerncentrale gevlogen, maar er bovenop, die was niet recht op het deel van het Pentagon afgevlogen waar de top was gevestigd om er vervolgens omheen te vliegen en te chrashen in een deel dat net werd verbouwd en leeg stond. Een beetje terrorist had rekening gehouden met de natuurkundige wetten en had de drie WTC-torens laten omvallen in het dichtbebouwde Manhattan voor groter effect in plaats van het organiseren van een ingewikkelde gecontroleerde ineenstorting precies in de eigen 'footprint'. In plaats van bijvoorbeeld een aanval met een 'vieze bom' in de metro van de stad, gaven de terroristen de grootste jongen van het schoolplein slechts een klap in het gezicht; niet slim en niet logisch. Tenzij de aanslagen op 9/11 'made for tv' waren, slechts bedoeld om het maximale effect te bereiken. Dit effect heeft ook de media getroffen. Terwijl wij de media hebben 'aangesteld' om voor ons de waarheid boven tafel te krijgen die door invloedrijke belanghebbenden uit het zicht wordt gehouden, hebben deze media zich achter de belanghebbenden geschaard en daarmee hun taak verzaakt en meer nog, de waarheid geweld aangedaan. Met mogelijkheden die het internet biedt aan een nieuwsgierig publiek, heeft dat publiek de Oude Media ingehaald. Het zal nog wel even duren aleer de bezemwagen ook over de streep komt. Die komt vanzelf, maar ga er niet op zitten wachten. Blijf intussen nieuwsgierig, blijf jezelf informeren.