'Nederland gaat bijtekenen in Afghanistan'

5 november 2007 |

mail dit artikel |

print |

'Nederland gaat bijtekenen in Afghanistan'

Over Nederland, Afghanistan en Irak

Door Daan de Wit

Een welingelichte bron uit het Nederlandse leger vertelde mij gisteren dat er voor hem nu 'zoveel indicatoren [zijn] dat het voor mij vast staat dat Nederland gaat bijtekenen in Afghanistan'. Hij spreekt regelmatig leidinggevenden die recent hebben gediend in Afghanistan. Gevoegd bij informatie uit openbare bronnen staat het voor hem vast dat er een vervolg komt van de missie in Afghanistan.

Tachtig procent van de bijna dertig militairen afkomstig uit Afghanistan die hij heeft gesproken, is ervan overtuigd dat de oorlog niet is te winnen. Hij hoorde van de militairen ook dat zij de missie zien als een vechtmissie. Zelfs de allerhoogste militair van de Nederlandse strijdkrachten, generaal Dick Berlijn, is van mening dat de term 'opbouwmissie' onjuist is. Defensieminister Van Middelkoop: 'We moeten wegkomen bij de tegenstelling dat het een opbouw- of een vechtmissie is. Je vangt het noch met het woord opbouw-, noch met het woord vechtmissie. Het is beide.' Minister Koenders: '[...] Het is niet een vechtmissie of een opbouwmissie. Het is allebei. [...]'. Journalist Henk Hofland schrijft in juli: 'Intussen heeft iedereen wel begrepen dat het om een 'vechtmissie' gaat [...]'.

Arnon Grunberg schrijft op 2 november in NRC Handelsblad: 'De discussie die op dit moment in Nederland wordt gevoerd over de verlenging van onze missie in Afghanistan is om diverse redenen futiel. Om te beginnen is de beslissing over de verlenging van die missie al genomen. De parlementariër die opmerkte dat de Tweede Kamer een voortzetting is van Barend & Van Dorp had gelijk. Hogere Nederlandse officieren in Afghanistan zijn bereid toe te geven dat er al een beslissing is genomen, mits ze niet met naam en toenaam worden genoemd. [...] Er zijn uiteraard geopolitieke redenen voor de aanwezigheid van NAVO in Afghanistan. Eén blik op de kaart kan iedereen daarvan overtuigen. Maar het electoraat dat bij voorkeur wenst te worden toegesproken in de taal van Jip en Janneke vindt geopolitiek een smerig woord'.

In dezelfde krant op dezelfde dag schrijft J.H. Sampiemon: 'Nederland had zich voorgenomen midden volgend jaar zijn troepen uit Afghanistan weg te halen. De gemaakte afspraken zijn nagekomen, anderen zouden de taak overnemen. Inmiddels wekt het kabinet de indruk dat op dat heldere standpunt te willen terugkomen. Het gaat niet langer om vervanging, maar om aanvulling van een met enkele honderden Nederlandse militairen verminderd detachement. Het publiek wordt wijsgemaakt dat er een soort morele verplichting is ontstaan om "het Afghaanse volk niet in de steek te laten"'. In april zegt de Amerikaanse ambassadeur Ronald Arnall tegen RTL4: "Ik heb begrepen dat de Nederlanders op sommige bases zullen blijven". Hierbij komt de vraag op: 'Wat weet Arnall dat wij niet weten?' De commandant der strijdkrachten Dick Berlijn is voor verleninging. Defensieminister Van Middelkoop ook, zij het dat hij die woorden later weer introk. Sampiemon: 'Opnieuw ontstaat een opiniemist rondom een beslissing die formeel nog niet maar praktisch al wel is genomen'.

Weggaan of blijven in Uruzgan?, is de vraag die EenVandaag eind oktober stelt aan twee Afghanistanveteranen uit de voormalige Soviet-Unie in een reportage met de titel De lessen van het Rode Leger. Kolonel Genaddy Shorokhov zegt in de reportage dat met 1400 man, de grootte van de Nederlandse troepen in Afghanistan, kan worden bereikt dat één vierkante kilometer kan worden gecontroleerd. Hij zeg dat in een gebied waar oorlog wordt gevoerd, opbouwen geen nut heeft. Generaal Berlijn ziet dit anders: 'Het feit dat er door de Nederlanders veelvuldig gevochten wordt, sluit wederopbouw niet uit, stelt Berlijn. Het verbeteren van de veiligheid en wederopbouw gaan volgens hem samen.' Generaal Lev Serebrov zegt tegen EenVandaag: '[De Afghaan] ziet [...] welk leger dan ook dat zich op zijn grondgebied bevindt, als agressor. Of we dat willen of niet, hij gaat schieten. Of je 't wilt of niet, het wereldbeeld van een gewone Afghaan verander je niet zomaar. Dat is ons in tien jaar ook niet gelukt. Voor de Afghaan komen eerst de islam en zijn land, daarna pas de rest.' Hij adviseert uit het land weg te gaan en te laten gebeuren wat moet gebeuren: het uitvechten van onderlinge twisten en het verdelen van de macht.

De Taliban zijn een uitvloeisel van Amerikaanse en Pakistaanse steun aan de Moedjaheddien. Deze steun was deel van de strategie om de SovietUnie te belasten ten tijde van de oorlog die de Unie in de jaren tachtig voerde in Afghanistan. Meer Amerikaanse ondersteuning volgde in mei 2001. Toen kreeg de Taliban aanzienlijke financiële steun van de VS in hun succesvolle strijd tegen de opium. Inmiddels is de opiumteelt zeer toegenomen en is 'drugsbestrijding [...] een speerpunt van de gezamenlijke militaire operatie van Nederland [...]'. De Taliban raakte in 2001 uit de gratie bij de VS toen het niet wenste mee te werken aan een oliepijplijn. De Taliban kwam voor het grote publiek in beeld nadat door president Bush de link werd gemaakt tussen deze groep en Osama bin Laden. Bin Laden was in het land terecht gekomen nadat hij Sudan niet meer welkom was. Het land had aan de VS aangeboden hem te overhandigen, maar de VS weigerden. Toen de Taliban kort na de aanslagen op Amerika aanboden aan de VS om Bin Laden te overhandigen, weigerden de VS opnieuw en begonnen met de opbouw van de oorlog tegen Afghanistan. Inmiddels vecht ook Nederland tegen de Taliban.

Regelmatig verschijnen in de pers berichten over door Nederland gedode Taliban. Dit werkt misleidend omdat het in de praktijk niet zo eenvoudig is aan te geven wie tot de Taliban behoort. Toen op een zeker moment een aantal Afghanen wilde meevechten met Nederlandse troepen, gebruikte een militair rood-wit afzetlint om hen te onderscheiden van de Taliban. En bij het doen van bombardementen is van onderscheiding al helemaal geen sprake meer. Dit bleek recentelijk nog toen van de 65 gedode Afghanen uit de stad Deh Rawod de helft bestond uit vrouwen en kinderen. 'Een mensenrechtenmedewerker van de Verenigde Naties, Richard Bennett, zei maandag dat in de eerste vier maanden van dit jaar in Afghanistan bij militaire operaties 320 tot 380 burgers zijn gedood. [...] Bennett zei ook dat het voor de Amerikaanse en Navo-militairen vaak moeilijk is onderscheid te maken tussen Taliban, andere rebellen en burgers. "Veel Afghanen hebben wapens in hun woningen en zullen wellicht hun woning beschermen. Wellicht zijn het geen Taliban. Anderszins zijn het misschien wel Taliban of andere opstandelingen", zei Bennett.' 'De Afghaanse president Hamid Karzai viel eind juni ongekend fel uit naar Nederland vanwege de slag om Chora en meer in het bijzonder het gebruik van de pantserhouwitsers, kanonnen voor de lange afstand. „Je opent niet het vuur op dertig kilometer afstand van het doel. Daarmee maak je vrijwel zeker slachtoffers onder de burgerbevolking'', aldus Karzai, schrijft Trouw: 'De Nederlandse pantserhouwitsers hebben op Chora gevuurd zonder waarneming van het doel. Dat is volgens [de commandant van Isaf, generaal] McNeill in strijd met het oorlogsrecht. Bij een beschieting moet er duidelijk onderscheid zijn tussen een militair doel en civiele objecten.'

Grunberg in de NRC: 'Ik durf te zweren dat de Nederlandse staat niet slechter wordt van deze missie, ook binnen de NAVO is onze invloed dankzij Afghanistan een klein beetje toegenomen. (Voor gewonde militairen en familie van gesneuvelde militairen is de staat vrees ik een cynische entiteit.)'. Dit citaat refereert indirect ook aan de Nederlandse deelname aan de oorlog in Irak. Nog steeds is het geheim op basis van welke feiten Nederland soldaten naar Irak stuurde. Onderzoek naar soortgelijke zendingen heeft plaatsgevonden in de VS en Engeland. Niet in Nederland. In maart schrijft NRC Handelsblad onder de kop Irak-onderzoek blijft achter ‘ijzeren gordijn’: 'Het was scherp verbaal geschut dat Bert Koenders, tegenwoordig PvdA-minister voor Ontwikkelingssamenwerking, maar destijds oppositioneel Tweede Kamerlid, op 30 juni 2004 in het parlement hanteerde. „Ondemocratisch”, noemde hij de opstelling van de regering, nadat toenmalig minister Kamp (Defensie, VVD) in een debat had duidelijk gemaakt dat er geen nadere informatie zou worden verstrekt waarom het kabinet-Balkenende in 2003 de oorlog tegen Irak politiek steunde. „Het ijzeren gordijn is gevallen”, stelde Koenders bitter vast. Bijna drie jaar later is duidelijk dat ook mét Koenders en de PvdA in de regering dat gordijn voorlopig gesloten zal blijven.'

President Bush en premier Blair maakten in het openbaar gebruik van een systeem dat hen via de wapeninspecteurs van de VN en geheime diensten zoals de CIA van informatie voorzag in de aanloop naar de Irakoorlog. Maar achter gesloten deuren volgden zij een verborgen traject waarbij misleiding van de buitenwereld centraal stond. DeepJournal heeft hierover voor, tijdens en na de oorlog bericht. In het traject van misleiding is Nederland meegenomen. In hoeverre het is gekend in de misleiding is onbekend. Naast deze belangrijke vraag, speelt een belangrijker kwestie. Nu duidelijk is geworden dat de landen die aan de basis stonden van de aanval op Irak zich hebben gebaseerd op ondeugdelijke informatie, is het van belang te weten op basis van welke informatie Nederland heeft deelgenomen aan de oorlog tegen Irak en deelneemt aan de oorlog in Afghanistan.

Een deel van die informatie bestaat uit een Brits rapport dat Balkenende kreeg van zijn collega Blair met daarin de claim dat Irak binnen 45 minuten kan toeslaan met massavernietigingswapens. Deze claim is vals gebleken. Televisieprogramma Nova schrijft in augustus 2003: 'Balkenende zei donderdag dat het rapport van Blair 'niet doorslaggevend' was in de bepaling van het Nederlands kabinetsstandpunt in de kwestie-Irak. Het was een van de bronnen waarop het kabinet zijn oordeel heeft gevormd. [...] Het besluit was in de eerste plaats ingegeven door het feit dat Saddam Hoessein jarenlang had geweigerd gehoor te geven aan resoluties van de Veiligheidsraad om te ontwapenen. "Het kabinet vond dat dat lang genoeg had geduurd," aldus de bewindsman. Minister Kamp (Defensie) weigerde vervolgens in te gaan op vragen van met name PvdA, GroenLinks en D66 om inzicht te geven in het onderzoek van de Nederlandse Militaire Inlichtingen en Veiligheids Dienst (MIVD) naar het Britse rapport.'

Premier Balkenende heeft zich dus gebaseerd op een rapport dat onjuist bleek te zijn, op aantekeningen bij dit rapport door de MIVD en op andere bronnen. Waaruit bestonden de aantekeningen van de MIVD? 'De inhoud van vertrouwelijke documenten van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD), die NRC Handelsblad in juni 2004 publiceerde, geven in ieder geval aan dat de MIVD aanzienlijk genuanceerder dacht over de massavernietigingswapens dan de Amerikaanse en Britse leiders in hun conclusies deden blijken', schrijft NRC-redacteur Joost Oranje in maart in zijn krant. Als de MIVD de Engelse bronnen (die later vals bleken te zijn) nuanceerde, dan moet aan die nuances toentertijd zeer weinig waarde zijn gehecht door de Nederlandse regering. Henk Hofland schrijft in februari in de NRC: 'In alle opzichten, politiek, militair, volkenrechtelijk, had het toenmalige kabinet beter kunnen weten. Heeft het zich bewust voor onwelgevallige informatie afgesloten? Hadden de ministers niet begrepen dat ze hielpen een heksenketel op het vuur te zetten? Waarom zouden we dat nu niet mogen weten?' 'Inlichtingenexpert Kees Kalkman kan zich voorstellen dat de MIVD-rapportages misschien iets «té genuanceerd» waren: 'Het is vreemd dat de minister zelfs niet in beslotenheid de tekst van de MIVD-rapportage laat lezen. Dat wekt de suggestie dat je die MIVD-rapporten ook met andere ogen zou kunnen lezen', schrijft de Groene Amsterdammer.
Wat bleef er over na de nuance door de MIVD van de Engelse documenten? Er waren nog de 'andere bronnen' waarover Balkenende sprak. Waaruit bestonden die? Had Nederland andere, betere bronnen dan Engeland en de VS? Dit is hoogst onwaarschijnlijk. Het is veel waarschijnlijker dat Nederland vertrouwde op bronnen van Engeland en de VS, waaronder mogelijk de inmiddels beruchte toespraak van Powell voor de VN-Veiligheidsraad. Die bronnen zijn vals gebleken. Zodra premier Balkenende opening van zaken geeft kunnen parlement en regering op basis van die nieuwe gegevens bepalen of het verstandig is de missie in Afghanistan te verlengen of af te breken.

____________________________________________________________________________

DeepJournal
Meld je aan voor de gratis mailing list.

9 september 2013 |

Waarom ligt Syrië onder vuur? - Deel 4

Wie onder de oppervlakte kijkt, ziet dat Syrië onder vuur ligt vanwege de belangen van de betrokken partijen. 'Syrië' gaat over macht, geld, invloed en energie.

lees meer

8 september 2013 |

Waarom ligt Syrië onder vuur? - 3

Wie vorm en inhoud scheidt, ziet dat de strijd om Syrië vooral niet gaat over waar het over lijkt te gaan. De vorm maskeert de inhoud. Syrië en Iran zijn stukken op een geopolitiek schaakbord.

lees meer

7 september 2013 |

Waarom ligt Syrië onder vuur? - Deel 2

Bij grote militaire conflicten die aanzienlijke humantaire en economische gevolgen kunnen hebben, is het goed te kijken naar de belangen van de betrokken partijen en naar de rol van de media bij de verslaggeving van de feiten.

lees meer

6 september 2013 |

Waarom ligt Syrië onder vuur? - Deel 1

Aan de oppervlakte is het duidelijk: de VS willen Syrië bevrijden van een wrede dictator die zijn bevolking met gifgas bestookt. Onder de oppervlakte is er iets heel anders aan de hand.

lees meer

1 april 2013

Albert Spits: Creëer je eigen financiële veiligheid

Spits beschrijft hoe de euro richting de uitgang gaat en dat je intussen maar beter waarde voor je geld kunt kiezen. Hij raadt iedereen aan zich voor te bereiden op een systeemkrach.

lees meer